De groep Amnesty International Haarlem is opgericht door advocaat en rechter Hans de Bruin. Op 28 november 1966 was de eerste vergadering, waar 6 mensen bij aanwezig waren onder voorzitterschap van Hans de Bruin. De nieuwe groep besloot voor 3 mensen te gaan schrijven uit Tsjecho-Slowakije, Paraguay en Rhodesië. Amnesty International was 5 jaar daarvoor in 1961 opgericht door de Engelse jurist en journalist Peter Benenson. Er waren maar een paar lokale groepen in Nederland (Haarlem was nummer 4) en er was in die eerste jaren rechtstreeks contact met het hoofdkantoor in Londen. Pas later werd de Nederlandse sectie opgericht en kwam het Nederlandse secretariaat in Amsterdam. Hans de Bruin overleed in het jaar dat de groep Haarlem 50 jaar bestond, zie het In Memoriam. Zijn vrouw Trude was actief lid van de groep Heemstede en heeft jarenlang tweedehands boeken verkocht, waarvan de opbrengst naar Amnesty ging. Toen na haar overlijden de groep Heemstede werd opgeheven is Heemstede toegevoegd aan de groep Haarlem en omstreken.
Ter gelegenheid van het 45 jarig jubileum werd Hans de Bruin geïnterviewd door het Haarlems Dagblad, zie onderstaand artikel.
Hans de Bruin Opdracht van Peter Benenson 1991
Oudste werkgroep Amnesty gaat met de tijd mee
Publicatie datum: 11-6-2011 Editie: Haarlems Dagblad
Haarlem - De Haarlemse afdeling van Amnesty International bestaat 45 jaar. Het is de oudste nog bestaande werkgroep van Nederland die zich inzet voor de mensenrechten. Oud-voorzitter Hans de Bruin (80) kwam eigenlijk heel toevallig bij de organisatie terecht in 1966. Voor die tijd lag de inmiddels gepensioneerde rechter niet echt wakker van de mensenrechten. Nee, bepaald niet, zegt De Bruin. ,,Ik was toen advocaat en heel druk met mijn werk.''
Hij vertelt het verhaal van Amnesty-oprichter Peter Benenson, advocaat en journalist die een berichtje las in de krant over twee Portugese studenten die tot zeven jaar werden veroordeeld omdat ze een dronk hadden uitgebracht op de vrijheid. Portugal was toen nog een dictatuur. Benenson startte een internationale campagne 'Appeal for Amnesty 1961" die zich als een olievlek uitbreidde. Bij De Bruin was het geen krantenberichtje dat hem tot actie bewoog. Vijf jaar na de actie van Benenson kwam de Bruin in beeld. ,,Ik werd benaderd door een voor mij onbekende man uit Rotterdam die mijn naam weer had gekregen van een oud-klasgenoot van de middelbare school. Om te praten over de oprichting van de Haarlemse afdeling.'' De advocaat had nog nooit gehoord van Amnesty en was een beetje achterdochtig. ,,Misschien was het wel een cryptocommunistische organisatie.'' De Koude Oorlog was immers in volle gang. De Bruin besloot zijn vriend en oud-studiegenoot Peter Kooijmans (oud-staatssecretaris/minister en oud-rechter bij Internationaal Gerechtshof) eens te raadplegen. Die gaf het groene licht. ,,Je kunt daar rustig lid van worden'', zei hij.
De Bruin verzamelde wat vrijwilligers en meldde de groep aan in Londen. Vier jaar na de oprichting van Amnesty waren er nog slechts drie groepen die brieven schreven aan politieke gevangenen. De Haarlemse groep kreeg nummer vier toebedeeld. Nu is het nog de oudste actieve groep. De Bruin laat de notulen zien van de eerste vergadering. Heel simpel eigenlijk. Drie gevangenen uit Tsjecho-Slowakije, Paraguay en Rodesië (nu Zimbabwe). Verschillende landen om absolute politieke neutraliteit te waarborgen. De Bruin ging de Tsjech Karel Zamecnik schrijven, een cineast. Maar ook schreven ze de autoriteiten met de simpele vraag waarom Zamecnik eigenlijk vast zat. Daar kwam geen antwoord op, maar na zeven maanden werd de Tsjech vrijgelaten. De Bruin: ,,Het is natuurlijk heel moeilijk om vast te stellen of de schrijfacties zin hebben, maar wij beschouwden het wel als een succes.'' Door de brieven werd er toch een schijnwerper gericht op de gevangenen en konden regimes minder gemakkelijk hun gang gaan. Later kreeg De Bruin nog een bedankbrief van de Tsjech. De Bruin: ,,Door die brieven werden de gevangenen ook belangrijk gemaakt.'' Huidig voorzitter Andries Tieleman vult aan: ,,Vaak krijgen de gevangenen de brieven niet eens, maar worden ze toch beter behandeld omdat de bewakers zich gecontroleerd voelen.''
Moesten de briefschrijvers in de jaren zestig nog postzegels plakken bij het plaatselijke postkantoortje ('hoeveel postzegels kost Rodesië?'), tegenwoordig gaat dat met een druk op de knop. Amnesty is een echte multinational geworden met duizenden mensen in dienst. Resultaat is dat in het internettijdperk met een druk op de knop de petitie is te ondertekenen om de Chinese Nobelprijswinnaar Liu Xiaobo vrij te krijgen. Cynisch is wel eens gezegd dat Amnesty is verworden tot de McDonald's van de mensenrechten. Lekker vanuit je luie stoel onder het genot van een roseetje je druk maken over de rest van de wereld. Tieleman: ,,In zekere zin is dat ook wel zo. Maar als Amnesty moet je mee gaan met de tijd. Er zijn steeds minder schrijfgroepen. Ouderen die nog brieven met de hand schrijven zijn toch een uitstervend ras. Maar mensen zijn veel meer individueel betrokken.''
Toch komt het echte werk soms ineens dichtbij. Hoewel De Bruin nog nooit een politieke gevangene aan wie hij schreef ontmoette, werd Tieleman wel geraakt toen twee jaar geleden een van de eigen vrijwilligers bij verstek ter dood werd veroordeeld in Ethiopië (Mesfin Aman). ,,Dan komt het ineens wel dichtbij en weet je weer waarom je dit doet.''
In de Janskerk, het publiekscentrum van het Noord-Hollands Archief, is ter gelegenheid van het jubileum een overzichtstentoonstelling ingericht over de groep Haarlem e.o. Deze tentoonstelling is gratis te bezichtigen tot en met vrijdag 1 juli gedurende de openingstijden van het archief (dinsdag tot en met vrijdag 09.00-17.00 en zaterdag 09.00-14.00 (zaterdag gesloten in juli en augustus).
Op de jaarlijkse bijeenkomst op 10 december, de Dag van de Rechten van de Mens, bleek afgelopen donderdag dat de groep Haarlem e.o. van Amnesty International zich niet uit het veld laat slaan door corona.
Covid-19 drukte wel een groot stempel op het programma. Zo moest er een streep door de fakkeltocht door het centrum van Haarlem, waarmee jaarlijks aandacht wordt gevraagd voor mensenrechten. Conform de coronaregels mochten tijdens de themabijeenkomst in de Lutherse Kerk bovendien maximaal dertig mensen aanwezig zijn.
Indrukwekkend
De themabijeenkomst stond dit jaar in het teken van racisme. Indrukwekkende persoonlijke verhalen waren er van Dagmar Oudshoorn, de nieuwe directeur van Amnesty International, Mune Ekrim Seyid, groepslid van de Amnesty-groep Haarlem e.o. en Carmen van der Hoff (foto), lid van de Algemene Ledenraad van Amnesty Nederland en tevens groepslid van de Amnesty-groep Haarlem e.o. Tussen de sprekers door verzorgde Muziekgroep Elisabeth Bondo een kleurrijk optreden.
Write for Rights
Traditiegetrouw wordt op 10 december ook Write for Rights afgesloten, de jaarlijkse schrijfactie voor mensen die groot onrecht wordt aangedaan door de autoriteiten. Dit jaar werden kaarten en brieven geschreven voor tien mannen en vrouwen: Germain Rukuki (Burundi), Gustavo Gatica (Chili), Khaled Drareni (Algerije), Melike Balkan en Özgür Gür (Turkije), Idris Khattak (Pakistan), Paing Phyo Min (Myanmar), Popi Qwabe en Bongeka Phungula (Zuid-Afrika), Jani Silva (Colombia), Nassima al-Sada (Saudi-Arabië) en de El Hiblu 3 (Malta).
Vanwege corona vonden er in Haarlem en omstreken minder schrijfacties plaats dan in voorgaande jaren. Desondanks kon actiecoördinator Karin Ennik-Maarsen in de Lutherse Kerk bekend maken dat er van 20 november t/m 10 december in Haarlem e.o. circa 4.500 brieven en kaarten zijn geschreven. Als onderdeel van een ‘lawine aan post’ worden ze gestuurd naar autoriteiten die de mensenrechten aan hun laars lappen, in de hoop dat ze mensen eerlijker gaan behandelen.
Op de Bevrijdingsfestivals 2019 komt Amnesty International in actie voor mensenrechten in Europa. Bezoekers kunnen een petitie ondertekenen voor dertien Poolse vrouwen die terechtstaan omdat ze demonstreerden. Ook kunnen mensen meedoen aan een Jenga-spel dat op zenuwslopende manier laat zien hoe snel het mensenrechtenbouwwerk kan instorten.
In de aanloop naar de Europese verkiezingen op 23 mei vraagt Amnesty International aandacht voor de manier waarop de mensenrechten in enkele Europese landen onder druk staan. Met name Polen en Hongarije baren zorgen. In die landen wordt de rechtsstaat uitgehold en de onafhankelijke rechtspraak aangetast. Onafhankelijke media worden tegengewerkt, de vrije meningsuiting en persvrijheid aan banden gelegd en mensenrechtenverdedigers krijgen te maken met haatcampagnes.
Bouwstenen
Op Bevrijdingsfestivals op 5 mei kunnen bezoekers bij Amnesty-stands door het hele land een spel spelen dat duidelijk maakt hoe snel het mensenrechtenbouwwerk kan instorten. Mensen moeten een Jenga-toren overeind houden die bestaat uit bouwstenen als ‘vrije meningsuiting’, ‘eerlijke verkiezingen’ en ‘gelijkwaardigheid’. Om beurten trekken spelers een bouwsteen uit de toren. Hoe lang duurt het voor de toren in elkaar stort?
Petitie voor Poolse vrouwen
Daarnaast kunnen bezoekers een Amnesty-petitie ondertekenen voor dertien Poolse vrouwen die terechtstaan omdat ze een spandoek omhooghielden tijdens de viering van de Poolse Onafhankelijkheidsdag in 2017. De viering trok veel mensen die fascistische en racistische symbolen bij zich droegen en vroegen om een ‘wit Polen’. Op het spandoek van de vrouwen stond de tekst ‘Stop fascisme’. De vrouwen werden door omstanders aangevallen, geschopt en bespuugd. Ze dienden een klacht in tegen hun aanvallers, maar de openbaar aanklager verklaarde die klacht in eerste instantie ongegrond. Pas nadat de vrouwen in hoger beroep gingen, oordeelde de rechter dat het onderzoek naar de aanval heropend moet worden.
Enkele maanden later werden de vrouwen aangeklaagd wegens ‘verstoring van een demonstratie’. Ze kregen een boete en moesten de kosten van de rechtszaak betalen. Amnesty wil dat de aanvallers voor het gerecht worden gebracht en dat de vrouwen volledig worden vrijgesproken.
Bezoek op het Bevrijdingsfestival in Haarlem de Amnesty-stand, doe mee aan het Jenga-spel en teken de petitie! Kijk voor meer informatie op de website van Amnesty Nederland.
Opbrengst jaarlijkse collecte Amnesty in Haarlem: bijna € 22.000!
De jaarlijkse collecte van Amnesty International heeft in Haarlem en omstreken vorige maand € 21.855,15 opgebracht.
Onder het motto ‘geef om vrijheid’ gingen van 11 tot en met 16 maart 2019 overal in Nederland collectanten langs deuren voor Amnesty International. De groep Haarlem e.o., de oudste Amnesty-groep van Nederland, heeft dit jaar weer meer collectanten op de been kunnen brengen dan in 2018. In combinatie met het minder koude weer leidde dat tot een hogere opbrengst: vorig jaar werd ruim € 20.000 ingezameld.
In heel Nederland werd in de collecteweek bijna € 900.000 ingezameld. Amnesty International zal het geld gebruiken voor acties voor gerechtigheid, vrijheid, menselijke waardigheid en gelijkheid.
Volgend jaar is de collecteweek van 8 t/m 14 maart. Kijk voor meer informatie over de collecte op de website van Amnesty Nederland.
Amnesty op de Bevrijdingsfestivals: Ik sta voor mensenrechten
Amnesty International voert op 5 mei actie op veertien Bevrijdingsfestivals door het hele land. Door de bezoekers van de festivals trouw te laten beloven aan de mensenrechten wil Amnesty de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens opnieuw onder de aandacht brengen.
In het veranderende politieke en maatschappelijke debat in Nederland en daarbuiten lijken mensenrechten de laatste jaren minder vanzelfsprekend en onaantastbaar te worden. Daarbij zit het probleem niet alleen in de inhoud, maar ook in de toonzetting van het debat: feiten dreigen onder te sneeuwen in emoties. Juist in deze tijd wil Amnesty de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens weer onder de aandacht brengen of juist introduceren bij de jongere bezoekers van de festivals.
Hoe?
Bezoekers van de Bevrijdingsfestivals kunnen hun steun betuigen voor de mensenrechten. Ze doen dat door letterlijk én figuurlijk voor de mensenrechten te gaan staan. Met hun naambordje in de hand worden ze gefotografeerd voor een groot spandoek met daarop alle artikelen uit de Universele Verklaring. De foto kan vervolgens gedeeld kan worden op Facebook en Twitter.
Petitie
Ook vraagt Amnesty de festivalbezoekers om de petitie voor Eduardo Cardet te ondertekenen. Deze Cubaan werd op 30 november 2016 gearresteerd, vijf dagen na het overlijden van oud-president Fidel Castro. Dat gebeurde nadat hij in een interview had gezegd dat Castro nier erg geliefd was bij de bevolking. Cardet kreeg daarvoor drie jaar gevangenisstraf opgelegd. Waarschijnlijk werd hij opgepakt vanwege zijn vreedzame kritiek op de autoriteiten.
Bezoek tijdens het Bevrijdingsfestival in Haarlem de Amnesty-stand en laat ook zien dat je voor mensenrechten staat!